Η ΑΠΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΚΡΑΪΠΕ

Λίγους μόλις μήνες πριν την οριστική αναχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής από την Ελλάδα, μια ομάδα ριψοκίνδυνων ανδρών τερμάτισε άδοξα την σταδιοδρομία του ήρωα της πολιορκίας του Λένινγκραντ και διακεκριμένου στις αιματηρές μάχες του Στάλινγκραντ και της Κριμαίας, ταξίαρχου Κράιπε.


Η είδηση της απαγωγής του, στις 26 Απριλίου 1944, έπεσε ως ‘κεραυνός εν αιθρία’ στις γερμανικές δυνάμεις κατοχής της Κρήτης και το Γερμανικό Επιτελείο του Βερολίνου, συγκλονίζοντας ακόμη και τον ίδιο τον Χίτλερ. Ο Κράιπε (Karl Heinrich Georg Ferdinand Kreipe) ήταν ένας ζωντανός θρύλος για τους πολεμιστές της Wehrmacht, έχοντας παρασημοφορηθεί πάμπολλες φορές στην μακρόχρονη υπηρεσία του στο στράτευμα από την εποχή ακόμη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά τραγική ειρωνεία, ο εμπειροπόλεμος ταξίαρχος Κράιπε απήχθη ανήμερα της κοινοποίησης της προαγωγής του σε υποστράτηγο, στα πλαίσια της ανάληψης των νέων του καθηκόντων ως ανώτατος διοικητής της Μεγαλονήσου, 1.200 χιλιόμετρα μακριά από το πλησιέστερο μέτωπο! Φαίνεται πως ήταν της μοίρας γραφτό ο πόλεμος να τελειώσει κατ’ αυτόν τον τρόπο για έναν άνδρα, που πάμπολλες φορές σκόρπισε τον τρόμο στους αντιπάλους του, και μάλιστα κατά την διάρκεια μιας μετάθεσης που θεωρείτο ευνοϊκή. Γιατί ο Κράιπε είχε έρθει στην Κρήτη μόλις δύο μήνες και δύο μέρες πριν την απαγωγή του, σε αντικατάσταση του στρατηγού Μύλερ (Friedrich Wilhelm Müller), προκειμένου να ξεκουραστεί από τις αδιάκοπες παρουσίες του στην πρώτη γραμμή του Ανατολικού Μετώπου.

Το αρχικό σχέδιο των Βρετανών προέβλεπε την απαγωγή του Μύλερ, που είχε προ πολλού καταφέρει να ξεσηκώσει θύελλα αντίδρασης στα συμμαχικά κλιμάκια εξαιτίας των εγκλημάτων του σε βάρος του άμαχου πληθυσμού του ηρωικού κρητικού λαού. Η ενδιάμεση απρόβλεπτη αντικατάστασή του από τον Κράιπε δεν πτόησε τους Βρετανούς, εφόσον έτσι κι αλλιώς στόχος τους ήταν η εξύψωση του ηθικού των μελών της ντόπιας αντίστασης και του λαού, με ταυτόχρονη προσβολή του ηθικού των δυνάμεων κατοχής της Κρήτης.



Ο φόρος αίματος των Γερμανών αλεξιπτωτιστών για την κατάληψη της Μεγαλονήσου υπήρξε βαρύς. Εδώ, κάποιοι τυχεροί που επέζησαν κοιτούν με δέος τους πρόχειρους τάφους των συναδέλφων τους, μόνιμα πλέον σκεπασμένους από την αφιλόξενη για τους εισβολείς κρητική γη.


Ως κατοικία του στρατηγού Κράιπε είχε επιλεγεί η βίλα ‘Αριάδνη’, απέναντι από τα ερείπια της αρχαίας Κνωσσού, πέντε περίπου χιλιόμετρα από το Ηράκλειο. Η βίλα είχε χτιστεί από τον ίδιο τον Άγγλο αρχαιολόγο Έβανς (Arthur Evans), που διενήργησε τις ανασκαφές για το ανάκτορο του βασιλιά Μίνωα. Για συμβολικούς λόγους ο Έβανς τότε είχε χαρίσει στην βίλα το όνομα της κόρης του μυθικού βασιλιά. Στην μικρή κωμόπολη Άνω Αρχάνες, σε απόσταση 17 περίπου χιλιομέτρων από την βίλα, βρισκόταν το στρατηγείο του Κράιπε. Κατά την συνήθειά του, ο στρατηγός πήγαινε καθημερινά στο στρατηγείο του και επέστρεφε σπίτι του λίγο πριν τις 9 το βράδυ. Κατά την διάρκεια αυτής ακριβώς της καθημερινής διαδρομής του Κράιπε κρίθηκε σκόπιμο να εκτελεστεί το παράτολμο εγχείρημα της απαγωγής του.

ΕΝΑ ΠΛΩΤΟ ΦΡΟΥΡΙΟ

Μετά την κατάκτηση της Μεγαλονήσου το 1941, οι Γερμανοί φρόντισαν να την μετατρέψουν σε μια από τις πλέον ισχυρές πολεμικές βάσεις τους, εξαιτίας της στρατηγικής θέσης που κατείχε στην Μεσόγειο. Από την στιγμή που η κατάληψη της Μάλτας ακόμη εκκρεμούσε, τα λιμάνια της Κρήτης ήταν τα μόνα που μπορούσαν να εξυπηρετήσουν την μεταφορά πολεμοφοδίων προς τις δυνάμεις του Afrika Korps στην Βόρεια Αφρική και ταυτόχρονα ν’ αποτελέσουν σημεία ανάσχεσης της ναυτικής κυριαρχίας των Βρετανών στο νότιο Αιγαίο. Για τον λόγο αυτό οι Γερμανοί επέδειξαν ιδιαίτερη σπουδή στην οργάνωση των οχυρωματικών έργων και την μεταφορά ειδικών μονάδων στο νησί, ώστε να καταστεί σύντομα ένα πραγματικό φρούριο (Festung Kreta).

Την 10η Ιανουαρίου 1942, η μέχρι πρότινος τοποθετημένη στην Θράκη 164η Μεραρχία Πεζικού είχε ολοκληρώσει την εγκατάσταση όλων των τμημάτων της στο νησί και μετονομάστηκε σε Φρουριακή Μεραρχία Κρήτη (Festungs Division Kreta -FDK). Στα μέσα του μήνα συγκροτήθηκε η 1η Ταξιαρχία Κρήτη (1. Festungs Brigade Kreta) και την 20η Ιουλίου μεταφέρθηκε στην Μεγαλόνησο η 2η Ταξιαρχία Κρήτη με έδρα τα Χανιά, που πλέον δεν έφερε αρίθμηση, επειδή η 1η Ταξιαρχία έλαβε εντολή να μετατεθεί στην Κροατία. Τον Αύγουστο η FDK μεταφέρθηκε στην Βόρεια Αφρική, αλλά ήδη από τον Ιούλιο είχε καταφτάσει στην Κρήτη η 22η Μεραρχία Πεζικού από το Ανατολικό Μέτωπο (Σεβαστούπολη – Κριμαία). Αυτή η μονάδα αρχικά ονομαζόταν 22η Αερ/μενη Μεραρχία (22. Luftlande Division) και σε συνδυασμό με την 7η Αερ/μενη Μεραρχία έλαβε μέρος στην εισβολή κατά της Ολλανδίας το 1940. Δεν συμμετείχε στην κατάληψη της Κρήτης (την αντικατέστησε η 5η Ορεινή Μεραρχία), γιατί ανέλαβε την φύλαξη των πετρελαιοπηγών του Πλοέστι της Ρουμανίας.


Ο Μανώλης Πατεράκης με υποπολυβόλο Μέρλιν.


Διοικητής της 22ης ΜΠ στην Ελλάδα ανέλαβε ο αντιστράτηγος Μύλερ. Ως ανώτατος στρατιωτικός διοικητής του ‘Φρουρίου Κρήτη’ από τις 15 Οκτωβρίου 1942 έως τις 30 Σεπτεμβρίου 1943 υπήρξε ο στρατηγός της Luftwaffe Μπρόγερ (Bruno Bräuer), οπότε και παρέδωσε την γενική διοίκηση στον Μύλερ. Ο Κράιπε ανέλαβε την ανώτατη στρατιωτική διοίκηση της Κρήτης στις 24 Φεβρουαρίου 1944. Τώρα η Φρουριακή Ταξιαρχία είχε επανδρωθεί κατάλληλα, ώστε να σχηματιστεί η 133η Φρουριακή Μεραρχία. Επίσης, όσοι Ιταλοί των Μεραρχιών Λέτσε και Σιένα, που μέχρι πρότινος διοικούνταν από τον στρατηγό Κάρτα (Angelo Karta), παρέμειναν πιστοί στον Άξονα, εντάχθηκαν στους γερμανικούς σχηματισμούς.

Παράλληλα, οι Γερμανοί ανέπτυξαν ένα εκτεταμένο δίκτυο αντικατασκοπίας προκειμένου ν’ αντιμετωπιστεί η δράση πάμπολλων αντιστασιακών οργανώσεων, που δρούσαν αυτόνομα ή σε συνεργασία με τις κατευθυνόμενες από το Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής ομάδες Βρετανών αξιωματικών. Πολλοί από αυτούς τους άνδρες είχαν λάβει μέρος στην άμυνα του νησιού το 1941 και απλά παρέμειναν κρυμμένοι στα δάση και τα βουνά ή στις κωμοπόλεις και τα χωριά, μεταμφιεσμένοι σε ντόπιους. Στην πορεία, κατέφτασαν αρκετοί νέοι, είτε μέσω αποβατικών ενεργειών στις νότιες ερημικές παραλίες, είτε μέσω ρίψεων με αλεξίπτωτο. Έτσι, το Κάιρο ήταν πάντα ενήμερο για τις κινήσεις του εχθρού, αφού καθημερινά ελάμβανε μέσω ασυρμάτου τις αναγκαίες πληροφορίες, αλλά και διενεργούνταν επιτυχώς δολιοφθορές σε αποθήκες και εγκαταστάσεις του, ώστε να παρακωλύεται η ομαλή λειτουργία των δυνάμεων κατοχής σε μια από τις κρισιμότερες φάσεις του πολέμου. Συχνά μάλιστα η οργανωμένη αντίσταση φυγάδευε εκτός του συμμαχικού προσωπικού και Κρητικούς ή άλλους Έλληνες, που επιθυμούσαν να καταταγούν στις μονάδες του Ελεύθερου Ελληνικού Στρατού στην Μέση Ανατολή, αλλά και λιποτάκτες από τις τάξεις του Άξονα (συνήθως Ιταλούς).

Ενόψει αυτών, η αντίδραση των δυνάμεων κατοχής σε βάρος της ζωής και της περιουσίας των ντόπιων υπήρξε σκληρή και βάναυση. Ιδίως οι Γερμανοί, των οποίων οι θυσίες σε έμψυχο υλικό κατά την αεραποβατική τους προσπάθεια να καταλάβουν την Κρήτη υπήρξαν οδυνηρότατες, ποτέ δεν συγχώρεσαν τον υπερήφανο κρητικό λαό για το πνεύμα αντίστασης που επέδειξε. Τους βομβαρδισμούς διαδέχτηκαν οι ομαδικές εκτελέσεις, οι πυρπολήσεις ολόκληρων χωριών και ο θάνατος όσων οδηγήθηκαν σε εξαντλητικά καταναγκαστικά έργα. Οι απηνείς διώξεις και τα εγκλήματα, με κύριους εμπνευστές τους Μπρόγερ και Μύλερ, συνεχίστηκαν σε όλη την διάρκεια της κατοχής προκαλώντας έναν ποταμό αίματος. Η σκληρότητα ιδίως του τελευταίου, για την οποία χαρακτηριστικά ονομάστηκε ‘χασάπης της Κρήτης’, προκάλεσε έντονη την ανησυχία των Συμμάχων σχετικά με το μέλλον του πληθυσμού της Μεγαλονήσου. Η στάση του έγινε περισσότερο απεχθής και απάνθρωπη, όταν τον Σεπτέμβριο του 1943 η κυβέρνηση του στρατηγού Μπαντόλιο συνθηκολόγησε με τους Συμμάχους. Σαν συνέπεια αυτού οι ιταλικές δυνάμεις της Κρήτης παραδόθηκαν στους Γερμανούς, εκτός από ορισμένους αμετανόητους φασίστες, που προτίμησαν να συνεχίσουν τον πόλεμο στο πλευρό τους.

Όταν στις 16 εκείνου του Σεπτεμβρίου ο ανώτατος διοικητής των ιταλικών δυνάμεων κατοχής στην Κρήτη, στρατηγός Κάρτα, φυγαδεύτηκε οικειοθελώς στο Κάιρο (παίρνοντας μάλιστα μαζί του αρκετά πολύτιμα για την άμυνα του νησιού έγγραφα και χάρτες), η αντίδραση του Μύλερ υπήρξε τερατώδης. Το γεγονός αυτό τελικά πυροδότησε την επιθυμία του Βρετανού ταγματάρχη Φέρμορ (Patrick Michael Leigh Fermor, γνωστός και ως ‘Paddy’ ή ‘Φιλεντέμ’, επειδή αγαπούσε ιδιαίτερα το κρητικό τραγούδι με τον χαρακτηριστικό σκοπό) -που την εποχή εκείνη βρισκόταν στο Κάιρο ως συνοδός του στρατηγού Κάρτα και ήδη διατελούσε ως σύνδεσμος αξιωματικός του εκεί συμμαχικού στρατηγείου με τις αντάρτικες ομάδες της Μεγαλονήσου- να ξαναθέσει στη κρίση των προϊσταμένων του την παλιά του ιδέα της απαγωγής του Μύλερ και της μεταφοράς του στο Κάιρο. Πριν τρεις μήνες η σκέψη αυτή είχε απορριφθεί. Αλλά τώρα το Λονδίνο έδινε τις ‘ευλογίες’ του. Μοναδική αγωνία όλων ήταν η επιχείρηση να εκτελεστεί κατά τρόπο τέτοιο, ώστε να μην ενοχοποιηθούν εκ των υστέρων οι ντόπιοι και προκαλέσουν την οργή των Γερμανών. Κατά τα άλλα, ο Φέρμορ εξουσιοδοτείτο εν λευκώ να οργανώσει με απόλυτη ελευθερία κινήσεων το όλο εγχείρημα.

Ο ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Οι πιθανότητες επιτυχίας του Φέρμορ εμφανίζονταν ενισχυμένες, δεδομένου ότι γνώριζε την ελληνική γλώσσα και την ενδοχώρα του νησιού πολύ καλά. Ο Φέρμορ είχε ήδη αρκετή εμπειρία σχετικά με την Ελλάδα και την νοοτροπία των κατοίκων της, αφού κατά στο αλβανικό μέτωπο είχε διατελέσει αξιωματικός σύνδεσμος των Βρετανών με τα μαχόμενα κατά των Ιταλών ελληνικά τμήματα και κατόπιν έλαβε μέρος στην ηρωική μάχη της Κρήτης. Τα μέλη των κρητικών αντιστασιακών οργανώσεων, πάλι, τον γνώριζαν αρκετά, ώστε να τον εμπιστεύονται τυφλά. Πραγματικά, δεν θα μπορούσε να βρεθεί κανένας πιο κατάλληλος για ν’ αναλάβει την αρχηγία των καταδρομέων σε τούτη την επικίνδυνη αποστολή.

Ο Φέρμορ άρχισε με πολύ προσοχή να συνθέτει την ομάδα κρούσης, λαμβάνοντας αυστηρά υπόψιν του τις ιδιαίτερες ικανότητες του καθενός. Ο Βρετανός λοχαγός Μος (Ivan William Stanley Moss, αργότερα γνωστός με το ψευδώνυμο Billy), εκτός από θάρρος και εμπειρία στις καταδρομικές επιχειρήσεις που διέθετε, γνώριζε αρκετές γλώσσες και είχε εξαιρετικές ικανότητες στην οδήγηση. Ο χωροφύλακας Μανώλης Πατεράκης, μέλος της τοπικής αντίστασης, γνώριζε άπταιστα τα μονοπάτια και τα βουνά της Κρήτης, όπως και ο ανθυπολοχαγός Γιώργος Τυράκης από την Σάτα (γνωστός στην περιοχή ως Τυρογιώργης). Και οι δύο αυτοί Κρήτες είχαν εκπαιδευτεί στα σαμποτάζ στην Μέση Ανατολή (Χάιφα) και στο Tara του Καΐρου. Οι τέσσερις άνδρες θα ρίχνονταν με αλεξίπτωτα σε ελεγχόμενη από αντάρτες περιοχή και θα διενεργούσαν πολυήμερη αναγνώριση στην περιοχή του Ηρακλείου, ώστε ν’ αποκομίσουν λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα και τα ωράρια των Γερμανών, καθώς επίσης να καθορίσουν το δρομολόγιο και το σημείο διαφυγής της ομάδας μετά το πέρας της αποστολής.



Η ομάδα που διενήργησε την απαγωγή βαδίζει στα χιονισμένα βουνά. Δεύτερος μπροστά διακρίνεται ο στρατηγός Κράιπε.

Αλλά πρώτα μεταφέρθηκαν σε εκπαιδευτικό κέντρο αλεξιπτωτιστών στην Χάιφα της Παλαιστίνης για ν’ αποκτήσουν ανάλογη εμπειρία. Στην συνέχεια επέστρεψαν στο Κάιρο. Τότε ο Πατεράκης εισηγήθηκε να συμπεριληφθούν στην ομάδα ακόμη τρεις Έλληνες ειδικοί στα σαμποτάζ: ο Γρηγόρης Χναράκης, ο Αντώνης Παπαλεωνίδας και ο χωροφύλακας Αντώνης Ζωιδάκης –όλοι εκπαιδευμένοι στην Διεύθυνση Ειδικών Επιχειρήσεων (Special Operation Executive -SOE) Καΐρου, στον επιχειρησιακό κλάδο για την Ελλάδα, το Αιγαίο και την Βουλγαρία (Advance Force 133). Μετά το πέρας των προετοιμασιών, ο Φέρμορ μαζί με την αρχική ομάδα στάλθηκε μέσω Βεγγάζης στο Μπρίντεζι της Ιταλίας, ώστε λαμβάνοντας μέρος σε σύντομες καταδρομικές αποστολές να εξασκήσουν τις γνώσεις τους.

Στις 4 Φεβρουαρίου 1944 ένα αεροσκάφος τύπου Wellington απογειώθηκε από την Μπάρντια της Λιβύης με κατεύθυνση το οροπέδιο Ομαλού, σαράντα πέντε χιλιόμετρα από την πόλη του Λασιθίου. Μέσα του είχαν λάβει θέσεις για ρίψη με αλεξίπτωτα η ομάδα των τεσσάρων κομάντος, δηλαδή ο Φέρμορ, ο Μος, ο Πατεράκης και ο Τυράκης. Προς τούτο είχε έγκαιρα ειδοποιηθεί ο Βρετανός λοχαγός Ρέντελ (Alexanger Rendel), που με το ψευδώνυμο ‘Αλέξης’ εκείνη την περίοδο εκτελούσε χρέη αξιωματικού συνδέσμου των ανταρτών του Λασιθίου με το επιτελείο του Καΐρου, να βρίσκεται στην τοποθεσία ‘Καθαρόν’ μεταξύ των χωριών Κριτσά και Τάπες. Σε βοήθειά του είχαν προστρέξει οι πατριώτες Μανώλης Αγγελάκης, Χρήστος Ζαμπετάκης από το Καμινάκι και Γιάννης Σταυρακάκης. Ωστόσο, μια ξαφνική επιδείνωση του καιρού επέτρεψε μόνο την προσεδάφιση του Φέρμορ.

Ακολούθησαν δώδεκα ακόμη αποτυχημένες προσπάθειες, μέχρι τελικά στις 22 Μαρτίου να καταφέρουν οι υπόλοιποι τρεις να ριφθούν με τα αλεξίπτωτά τους. Κι αυτό γιατί οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες από την μια και οι συνεχείς κινήσεις των Γερμανών από την άλλη δεν άφηναν κανένα περιθώριο. Οι επίμονες αυτές προσπάθειες, άλλωστε, είχαν γίνει αντιληπτές από τον εχθρό, που έσπευσε αμέσως να διαπιστώσει τι συνέβαινε. Οι Γερμανοί φαντάζονταν ότι επρόκειτο για αλλεπάλληλες ρίψεις καταδρομικών μονάδων και τοποθέτησαν στην περιοχή του οροπεδίου ισχυρές δυνάμεις, καθιστώντας την παρουσία του Φέρμορ και των άλλων πατριωτών σε κίνδυνο. Αποφασίστηκε λοιπόν να μεταφερθούν όλοι σε κάποιο ασφαλέστερο κρησφύγετο, στην περιοχή Μάλες, αφού πρώτα ειδοποίησαν με ασύρματο τις υπηρεσίες του Καΐρου να οργανώσουν την προώθηση των υπολοίπων μέσω πλοίου. Πράγματι, την τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου είχαν διενεργηθεί δύο ανεπιτυχείς προσπάθειες αποβίβασης των κομάντος σε συμφωνηθέν σημείο των νοτίων ακτών του νησιού.

ΣΤΗΝ ΑΔΟΥΛΩΤΗ ΚΡΗΤΙΚΗ ΓΗ

Τελικά η αποβίβαση έγινε την νύχτα της 3ης προς 4η Μαρτίου, στην ερημική περιοχή Αλυκές, νότια του νομού Ηρακλείου. Το ρίσκο ήταν μεγάλο, γιατί σε απόσταση χιλίων περίπου μέτρων δεξιά και αριστερά οι Γερμανοί είχαν τοποθετήσει φυλάκια και ακταιωροί περιπολούσαν διαρκώς. Το σημείο που η βενζινάκατος θα προσέγγιζε βρισκόταν σε έναν όρμο σχεδόν απρόσιτο από την ενδοχώρα και η θαλάσσια ζώνη που τον περιέκλειε ήταν διάσπαρτη από νάρκες. Παρ’ όλα αυτά ο Φέρμορ, βοηθούμενος από τον Ρέντελ, τον καπετάν ‘Κονιό’, τον Κίμωνα Ζωγραφάκη και τους άνδρες του αντάρτη καπετάνιου Γιάννη Κατσιά, υποδέχθηκε τους αποβιβαζόμενους βοηθώντας να περισώσουν τον οπλισμό και τα άλλα εφόδια. Κατόπιν η βενζινάκατος γλίστρησε στα ταραγμένα νερά της επιστροφής στην Μέση Ανατολή, έχοντας ως επιβάτες κάποιους Κρήτες καταζητούμενους και τέσσερις Αυστριακούς λιποτάκτες που υπηρετούσαν στην Wehrmacht.

Μια ακόμη φωτογραφία με κάποιους από τους ήρωες της απαγωγής. Από αριστερά στην πρώτη σειρά διακρίνονται καθιστοί οι Στρατής Σαβιολής, Λη Φέρμορ, Στάνλεϋ Μος και όρθιοι οι Γρηγόρης Χναράκης, Μανώλης Πατεράκης, Λεωνίδας Παπαλεωνίδας, Γιώργος Τυράκης, Νίκος Κόμης.


Στον δρόμο προς την σπηλιά, που σύμφωνα με υπόδειξη του Ζωγραφάκη θα αποτελούσε το πρώτο τους κρησφύγετο, ο Φέρμορ ενημέρωσε τον Μος για το γεγονός της αντικατάστασης του Μύλερ, τονίζοντας ασφαλώς πως η αποστολή θα εκτελείτο οπωσδήποτε, έστω σε βάρος κάποιου άλλου στρατηγού. Ο Μος συμφώνησε λυπημένος που χανόταν η ευκαιρία να τιμωρηθεί επιτέλους ο απάνθρωπος Μύλερ, επειδή κατανοούσε την σημασία της αποστολής. Το σημαντικότερο ήταν να πετύχουν ένα πλήγμα στην ψυχολογία του εχθρού. Γύρω στις 4.00 τα χαράματα έφτασαν κατάκοποι στην σπηλιά, μετά από πορεία πέντε ωρών. Αφού επανέκτησαν τις δυνάμεις τους, ξεκίνησαν πάλι την νυχτερινή τους πορεία προς τα βόρεια του νησιού, και τα ξημερώματα της 7ης Απριλίου έφτασαν στο χωριό Κασταμονίτσα, αφού προηγουμένως ο καπετάν Κατσιάς με τα παλικάρια του αποχώρησαν για την περιοχή του Ρεθύμνου και ο λοχαγός Ρέντελ με τους δικούς του για τα βουνά του Λασιθίου. Στο χωριό η ομάδα του Φέρμορ φιλοξενήθηκε από τον Ζωγραφάκη στο σπίτι του. Η οικογένειά του ήξερε ν’ αψηφά τους κινδύνους και ν΄ αντιμετωπίζει με θάρρος κάθε ρίσκο προκειμένου να ωφεληθεί ο κοινός αγώνας για λευτεριά.

Το ίδιο μεσημέρι κατέφτασε από το Ηράκλειο ο Μιχάλης Ακουμιανάκης (γνωστός με το ψευδώνυμο ‘Μίκυ’). Ο Ακουμιανάκης ήταν παλιός γνώριμος του Φέρμορ, από τότε που εκπαιδευόταν στο Κάιρο από στελέχη της SOE για να ηγηθεί κλιμακίου της AF133 στην Κρήτη. Αυτός τους πληροφόρησε ότι τελικά ο αντικαταστάτης του Μύλερ ήταν ο στρατηγός Κράιπε, και ότι το σπίτι του βρισκόταν σε κοντινή απόσταση από την βίλα ‘Αριάδνη’ όπου διέμενε, ώστε κάλλιστα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για παρακολούθηση. Ακολούθησε πολύωρο συμβούλιο, που κατέληξε στα εξής: το βράδυ της επομένης οι Φέρμορ, Πατεράκης και Ακουμιανάκης θα έφευγαν για το Ηράκλειο κι από εκεί για την Κνωσσό, προκειμένου να παρακολουθήσουν από κοντά τις κινήσεις του Κράιπε, ενώ ο Μος και οι υπόλοιποι για περισσότερη ασφάλεια θα μετακινούνταν προς μια κοντινή σπηλιά στα βουνά της Κασταμονίτσας (λημέρι ‘μάνδρα Σηφογιάννη’).

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑ

Ο Φέρμορ, που στο μεταξύ είχε φορέσει ρούχα κρητικά και είχε σκουρήνει φρύδια και μουστάκι με καμμένο φελλό για να μιάζει με Κρητικό, έφτασε στο Ηράκλειο με τους δύο άνδρες την 9η Απριλίου. Περπατώντας ακόμη 7 περίπου χιλιόμετρα πήγαν στην Κνωσσό, όπου εγκαταστάθηκαν στο σπίτι του Ακουμιανάκη. Πράγματι το σημείο παρατήρησης ήταν ιδανικό. Όχι όμως και τα αποτέλεσματά της. Ο Φέρμορ διαπίστωσε πως το να προσπαθήσει κάποιος ν’ απαγάγει τον στρατηγό από εκεί ήταν καθαρή τρέλα. Η Βίλα ήταν περιπεφραγμένη με τριπλή σειρά ηλεκτροφόρων συρμάτων και φυλασσόταν από μια ολόκληρη διμοιρία, που χρησιμοποιούσε ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά. Τα περίπολα ήταν τόσο πυκνά και οι επισκέψεις διαφόρων ανώτερων αξιωματικών τόσο συχνές, τους οποίους ασφαλώς συνόδευε η δική τους ομάδα φρούρησης, ώστε η παραμικρή κίνηση θα γινόταν άμεσα αντιληπτή. Αλλά απόμενε ακόμη το ενδεχόμενο της απαγωγής του Κράιπε εν κινήσει και όχι κατ’ οίκον.

Η τακτική καθημερινή σημείωση όλων των κινήσεων του στρατηγού έδειξε ότι το ωράριό του ήταν κάτι παραπάνω από ακριβές. Το πρωί η πολυτελής κούρσα του (Opel Kapitan) με οδηγό τον ανεψιό του, στρατιώτη Άλμερτ Φένσκε, τον πήγαινε στο στρατηγείο του στις Άνω Αρχάνες, απ’ όπου επέστρεφε συνήθως γύρω στις εννέα το βράδυ. Το ευχάριστο ήταν πως σε κάποιο σημείο αυτής της διαδρομής ο δευτερεύων δρόμος των Άνω Αρχάνων έστριβε απότομα και αρκετά κλειστά, ώστε τα αυτοκίνητα αναγκάζονταν να επιβραδύνουν υπερβολικά προκειμένου να μην εκτροχιαστούν. Ήταν ακριβώς στην διασταύρωση με τον κυρίως δρόμο του Ηρακλείου, μια περιοχή χαρακτηρισμένη από υψώματα με αμπελώνες, που θα μπορούσαν κάλλιστα να παρέχουν κάλυψη στους κομάντος. Επίσης και στις δύο πλευρές του δρόμου διέτρεχαν βαθιά χαντάκια, προφανώς για να μεταφέρουν νερό στις αγροκαλλιέργειες αλλά και ν’ αποστραγγίζει ο δρόμος από τα όμβρια ύδατα, ώστε οι απαγωγείς είχαν μια ακόμη κρυψώνα πρώτης τάξης.

Ο Φέρμορ δεν άργησε να πάρει την απόφασή του. Θα χτυπούσαν βραδάκι, κατά την επιστροφή του στρατηγού στο σπίτι του. Από την στιγμή που θα εκδηλωνόταν η επιχείρηση, ο καπετάν Μπουτζαλής με τους άνδρες του και ο Κίμωνας Ζωγραφάκης με δυο Ρώσους, που κατάφεραν να δραπετεύσουν και να ενταχθούν στην αντίσταση, θα αναλάμβαναν να μην επιτραπεί η διέλευση άλλων τυχόν αυτοκινήτων από το σημείο. Κάποιος θα έκρυβε το πολυτελές Opel, ώστε να μην μαθευτεί πρόωρα η ενέργειά τους. Αν παρ’ ελπίδα το Opel δεν διερχόταν μόνο του, αλλά το συνόδευε κάποιο όχημα, ορισμένοι πατριώτες θα αναλάμβαναν την εξουδετέρωσή του. Τέλος, για ν’ αποφευχθούν αντίποινα των Γερμανών σε βάρος των ντόπιων, ο Φέρμορ σκέφτηκε να ετοιμάσει μια επιστολή στα γερμανικά, με την οποία θα πληροφορούσε ότι την απαγωγή διεξήγαγαν αποκλειστικά Βρετανοί κομάντος χωρίς την παραμικρή συμμετοχή Κρητικών. Θα άφηνε μάλιστα στο αυτοκίνητο του Κράιπε μια αγγλική χλαίνη και δυο πακέτα αγγλικά τσιγάρα, ώστε να γινόταν απόλυτα πιστευτό ότι επρόκειτο καθαρά για καταδρομική επιχείρηση ξενόφερτων βρετανικών ομάδων κομάντος. Τώρα όλα φαίνονταν πιο αισιόδοξα.

Η παρακολούθηση ωστόσο συνεχίστηκε από δύο άλλους Έλληνες αντιστασιακούς, αρχικά τον φοιτητή Ηλία Αθανασάκη και κατόπιν τον χωροφύλακα Στρατή Σαβιολάκη του Σταθμού των Αρχάνων. Ο τελευταίος, με το πρόσχημα πως εκτελούσε δήθεν υπηρεσία ασφαλείας, μπορούσε να πλησιάζει αρκετά το σπίτι του Κράιπε και να καταγράφει κάθε κίνηση. Ο Αθανασάκης, πάλι, περνούσε τις νύχτες του κρυμμένος στα χαντάκια δίπλα στον δρόμο, περιμένοντας να δει από μακριά να έρχεται το αυτοκίνητο του στρατηγού, μέχρι να μπορεί στα σίγουρα να ξεχωρίσει τα φώτα του και τον ήχο της μηχανής του μέσα στο σκοτάδι. Γιατί κανείς δεν μπορούσε ν’ αποκλείσει το ενδεχόμενο να περάσει νωρίτερα κάποιο άλλο αυτοκίνητο των Γερμανών και οι κομάντος να εξαπατηθούν.

6 σχόλια:

  1. Υπηρξε αντισταση στη Κρητη?
    Γιατι ο "Μεγας" Κ.Πλευρης στο βιβλιο του για τον Γκεμπελς ειρωνευεται τους Κρητικους και λεει οτι ηταν ανάξιοι να εκδιωξουν τους Γερμανους μετα τη ληξη του πολεμου απο το Νησι τους! (Μηπως επρεπε να τους παρουν στη πλατη και να τους περασουν στην ηπειρωτικη Ευρωπη κολυμπωντας?)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. @ ερωτόκριτος

    Αγαπητέ, το συγκεκριμένο βιβλίο δεν το έχω διαβάσει. Αλλά, βεβαίως, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τον ηρωισμό που σε όλες τις ιστορικές περιόδους έχουν να επιδείξουν οι Κρητικοί. Η Ιστορία δεν μπορεί ουδέποτε να παραδοθεί στις νεότερες των γεννεών χαλκευμένη.

    Τα σέβη μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Κυριε πάνο σας ευχαριστώ για το άρθρο σας,δυστυχώς ομολογώ οτι δεν την ήξερα την συγκεκριμένη ιστορία.Βεβαίως ξέρω για τους αγώνες του Κρητικού λαού ενάντια στους Γερμανούς και το τι άντεξε αυτο το νησί..
    Θα ηθελα να σας ρωτήσω αν εχετε υποψιν αν μπορω να βρώ κάπου να δώ την εκπομπή του (αντιπαθεστατου για εμένα κατα τα άλλα) Μαστορακη επί του θέματος.
    Σας ευχαριστώ.
    Παναγιώτης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αγαπητέ Παναγιώτη,

    Δεν γνωρίζω κάτι και, ως εκ τούτου, δυστυχώς δεν είμαι σε θέση να βοηθήσω. Ειλικρινά λυπάμαι...

    Τα σέβη μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ενδιαφέροντα όσα γράφετε...μια διόρ8ωση απλώς: το χωρίο λέγεται "Βιλανδρέδο" και οι αδερφοί που περιέ8αλψαν την ομάδα ήταν οι Στά8ης, Σταύρος και Αετός Λουκογεωργάκη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Σε αυτό το λινκ μπορείς να βρείς φιλε παναγιωτη τα 4 αρχεια με την εκπομπή του μαστορακη για τον κραιπε και την ομάδα που έλαβε μέρος στην απαγωγή

    http://www.goldtv.gr/

    στην κεντρική σελίδα κάτω-κατω θα δεις το σχετικό λινκ....

    καλή θεαση

    cretainfo.net

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Τα σχόλια των αναγνωστών και οι απόψεις τους δεν υιοθετούνται αναγκαστικά από τον κάτοχο αυτού του blog.